Test AQ
Psycholog Simon Baron-Cohen wraz z grupą specjalistów z Centrum Badań nad Autyzmem w Cambridge (Cambridge's Autism Research Centre) stworzyli test do określenia czynnika AQ (Autism- Spectrum Quotient). Głównym celem tego testu było ułatwienie wstępnego badania w kierunku rozpoznania zaburzeń typu autystycznego, stwierdzenie poziomu cech autystycznych. Test AQ miał być na tyle prosty, aby każdy był w stanie sam go na sobie przeprowadzić.
Test składa się z 50 pytań. Obejmuje zagadnienia z zakresu umiejętności socjalnych, zdolności do łatwego przerzucania uwagi, przywiązywania uwagi do detali, komunikacji i wyobraźni. Za każde pytanie przyznawany jest 1 pkt, gdy odpowiedź wskazuje na występowanie cech autystycznych. Pytania były formułowane tak, by połowa odpowiedzi było potwierdzających, a połowa przeczących.
Ponieważ dość częstym problemem dla osób z AS/HFA (Zespół Aspergera, Wysokofunkcjonujący Autyzm) jest nierozumienie czytanego polecenia/pytania, autorzy musieli dobrać odpowiednie, zrozumiałe słownictwo. W celu uniknięcia takich kłopotów, w trakcie układania pytań zapraszano osoby z tymi zaburzeniami i sprawdzano, jakie sformułowania są rozumiane. Następny problem, pośrednio związany z poprzednim, polegał na tym by określić, czy osoby z AS potrafią same ocenić swoje umiejętności społeczne i umiejętności komunikowania się (z powodu subtelnych różnic w odczytywaniu myśli). Ponieważ osoby takie odnoszą wrażenie, że ich zachowanie jest obowiązującym standardem, mogło to prowadzić do zaniżenia wyniku testu. Aby uchronić się przed tego typu problemami, pytania są sformułowane tak, by pytany udzielał odpowiedzi opartych na jego preferencjach, a nie ocenie własnego zachowania.
Gdy poproszono rodziców dzieci z AS o przeprowadzenie tego testu w imieniu dzieci, wyniki były wyższe od tych, które rozwiązane były samodzielnie przez dzieci.
Wstępnie badania przeprowadzono na grupie dorosłych w wieku około 30 lat, którzy mieli za sobą 14 lat nauki (8 klas szkoły podstawowej + 4 średniej + 2 licencjatu), z normalnym poziomem inteligencji (90 - 110). Średni wynik to 16,4 pkt.
Spośród grupy 11 osób, których wynik testu był powyżej 32 pkt, 7 spełniało kryteria niezbędne do ustalenia diagnozy AS, według DSM-IV. Wszyscy oni potwierdzili, że mieli znaczne kłopoty w funkcjonowaniu w szkole. Byli odizolowani, mieli kłopoty z nawiązywaniu przyjaźni, byli ofiarami ataków łobuzów szkolnych.
Autorzy testu AQ podkreślają, że nie jest to test diagnostyczny. Ma tylko pomóc w ustaleniu poziomu śladów autyzmu u normalnych ludzi. Nawet wysoki wynik nie świadczy o tym, że dana osoba cierpi na jakieś zaburzenie typu autystycznego. Jednak gdy wynik przewyższa 32, zalecane jest skonsultowanie się ze specjalistą.
Odpowiedzi
* zgadzam się zdecydowanie
* zgadzam się
* nie zgadzam się
* zdecydowanie się nie zgadzam
Pytania
1. Wolę robić rzeczy w grupie, niż samemu.
2. Wolę wykonywać czynności stale w ten sam sposób.
3. Jeżeli próbuję sobie coś wyobrazić, nie sprawia mi problemu utworzenie sobie obrazu w myślach.
4. Często bywam tak zaabsorbowany jednym tematem, że nie zauważam niczego więcej.
5. Często słyszę ciche odgłosy, niesłyszalne przez innych.
6. Często zapamiętuję strzępki informacji, np. numery rejestracyjne samochodów.
7. Zdarza się często, że ludzie zwracają mi uwagę, że to co własnie powiedziałem jest niegrzeczne, choć ja mam wrażenie, że to było grzeczne.
8. Gdy czytam jakąś książkę, potrafię sobie łatwo wyobrazić, jak wyglądają bohaterowie.
9. Jestem zafascynowany datami.
10. Nie mam kłopotów z rozumieniem wypowiedzi, nawet gdy równocześnie dyskutuje kilka osób.
11. Spotkania towarzyskie nie stanowię dla mnie problemu.
12. Zauważam szczegóły, które nie są widoczne dla innych.
13. Wolę pójść do biblioteki niż na imprezę/przyjęcie.
14. Nie mam problemów z wymyślaniem historyjek.
15. Bardziej przywiązuje się do osób niż do przedmiotów.
16. Kiedy zajmuję się jakimś problemem, denerwuję się, gdy muszę przerwać to co robię i nie mogę kontynuować swoich działań.
17. Lubię pogaduszki o niczym, np. w windzie.
18. Jeżeli coś mówię, to często nie dopuszczam innych do głosu.
19. Jestem zafascynowany numerami.
20. Kiedy czytam książkę, mam kłopot z wyobrażeniem sobie intencji postaci.
21. Czytanie beletrystyki (literatury pięknej, prozy fabularnej, np. powieści opowiadania, nowele o charakterze rozrywkowym) nie sprawia mi przyjemności.
22. Mam kłopot z nawiązywaniem przyjaźni.
23. Bardzo często zauważam, że rzeczy układają się według wzorów, szablonów.
24. Wolę pójść do teatru niż do muzeum.
25. Nie przeszkadza mi to wcale, gdy mój rytm dnia jest w jakiś sposób zakłócony.
26. Często łapię się na tym, że nie wiem, jak podtrzymać rozmowę.
27. Nie mam problemów z tym, by "czytać miedzy wierszami", gdy ktoś coś do mnie mówi.
28. Bardziej koncentruje się na całości, niż na szczegółach.
29. Mam problem z zapamiętywaniem numerów telefonów.
30. Zazwyczaj nie zauważam drobnych zmian w położeniu lub wyglądzie osób.
31. Zauważam, kiedy to co mówię zaczyna innych nudzić.
32. Nie mam problemu z tym, by równocześnie wykonywać więcej niż jedno zadanie.
33. Kiedy rozmawiam przez telefon, nie jestem pewien, czyja jest kolej (na powiedzenie czegoś).
34. Lubię robić wiele rzeczy równocześnie.
35. Często jestem ostatnią osobą, która rozumie puentę żartu.
36. Nie sprawia mi problemu odgadnięcie co jakaś osoba myśli lub czuje na podstawie jej wyrazu twarzy.
37. Jeżeli z jakiegoś powodu muszę przerwać to co robię, nie mam problemu z natychmiastowym powrotem do tego zajęcia.
38. Potrafię rozmawiać o niczym.
39. Ludzie zwracają mi uwagę, że rozmawiam ciągle na ten sam temat.
40. Kiedy byłem dzieckiem lubiłem bawić się w przebieranie i udawanie, że jestem kimś innym.
41. Lubię zbierać informacje na temat rożnych kategorii przedmiotów (gatunki ptaków, marki samochodów).
42. Mam kłopoty z wyobrażeniem sobie, jak by to było, gdybym był kimś innym.
43. Lubię, gdy każda aktywność, w której mam brać udział jest starannie zaplanowana.
44. Lubię spotkania towarzyskie.
45. Rozpoznawanie ludzkich emocji jest dla mnie trudne.
46. Jestem niespokojny/nerwowy w nowych sytuacjach.
47. Lubię poznawać nowych ludzi.
48. Jestem dobrym dyplomatą.
49. Zapamiętywanie dat urodzin jest dla mnie problemem.
50. Bawienie się z dziećmi, gdy muszę coś lub kogoś udawać, jest dla mnie łatwe.
Liczenie punktów
1 punkt za odpowiedź "zgadzam się zdecydowanie" lub "zgadzam się" na pytania 2, 4, 5, 6, 7, 9, 12, 13, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 26, 33, 35, 39, 41, 42, 43, 45, 46.
1 punkt za odpowiedź "nie zgadzam się" lub "zdecydowanie się nie zgadzam" na pytania 1, 3, 8, 10, 11, 14, 15, 17, 24, 25, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 34, 36, 37, 38, 40, 44, 47, 48, 49, 50.
Interaktywny test w języku angielskim można znaleźć na stronach czasopisma Wired.
Inna wersja interaktywna po angielsku
Opracowane na podstawie "The Autism - Spectrum Quotient (AQ): Evidence from Asperger Syndrome/ High - Functioning Autism, Males and females, Scientists and Mathematicians". S. Baron-Cohen, S.Wheelwright, R. Skinner, J Martin and E Clubley.
Tekst w języku polskim pochodzi ze strony http://asperger.republika.pl/aq.htm i został opublikowany tutaj za zgodą autorki tej strony, z niewielkimi poprawkami. Punktacja pochodzi z oryginalnego artykułu Wired.